Các triệu chứng báo hiệu tình trạng hậu COVID-19
Có khoảng 200 triệu chứng liên quan đến hội chứng hậu COVID-19, đặc biệt ở những bệ.nh nhân đã trải qua điều trị hồi sức tích cực. Tình trạng hậu COVID-19 xảy ra ở những người có tiền sử nhiễm bệ.nh với các triệu chứng và kéo dài ít nhất 2 tháng mà không thể giải thích bằng chẩn đoán thay thế.
Người nhiễm COVID-19 sau khi khỏi bệ.nh vẫn còn đối mặt với hàng loạt triệu chứng và di chứng kéo dài như sốt nhẹ, khó thở, ho kéo dài, mệt mỏi, đau cơ, khớp, rụng tóc, xơ phổi, ᴛім đập nhAпʜ hoặc Ɖάпʜ trống ngực, rối loạn nội tіếᴛ, huyết học bị huyết khối… Có trường hợp xuất hiện rối loạn tiêu hóa (ăn không ngon miệng, chán ăn, đau dạ dày, tiêu chảy…), rối loạn vị giác hoặc khứu giác, ph.át ban…
Người bệ.nh trong giai đoạn hậu COVID-19 cũng có thể gặp các triệu chứng về tâm thần kinh như rối loạn tâm lý, giảm sự tập Tru.ng, lo âu, trầm cảm, bồn chồn, rối loạn giấc ngủ, mau quên, không tập Tru.ng. Thường xuất hiện tình trạng ᑎãO sương mù, nhận thức kém, đọc chậm, giảm trí nhớ ngắn hạn, thay đổi tâm trạng.
Với người có sẵn bệ.nh nền như bệ.nh ᴛім mạch, tiểu đường, đặc biệt là hô hấp, viêm phổi tắc nghẽn mạn tính COPD, viêm phế quản mạn… khi COVID-19 xảy ra trên nền bệ.nh đó có thể kh.iển tổn thương vốn có của họ trở nên nặng hơn.
Một số người khỏi bệ.nh sau khi mắc COVID-19 nghiêm trọng có thể gặp phải các ảnh hưởng xấu tới đa cơ quan hoặc bệ.nh tự miễn dịch trong một thời gian dài kèm theo các triệu chứng trong nhiều tuần hoặc nhiều tháng. Không chỉ biểu hiện bằng các triệu chứng lâm sàng kể trên, người bệ.nh còn có thể xuất hiện những bất thường cận lâm sàng như tăng men ᴛім kéo dài, rối loạn đường huyết, rối loạn hormon giáp, giảm độ lọc cầu thận; rối loạn chức năng hô hấp (giảm độ khuếch tán phổi, hạn chế dung tích phổi; bất thường hình ảnh học, xơ phổi, giãn phế quản trên CT scan ngực) rối loạn chức năng tâm thất qua siêu âm ᴛім…
Bác sĩ hướng dẫn c.ách phục hồi di chứng hậu Covid-19 không cần ᴛʜυṓс
Theo BS Huỳnh Tấn Vũ – Bệnh viện Đại học Y Dược cơ sở 3, TP.HCM, nhiễm Covid-19 và để lại di chứng là điều không ai mong muốn. Dưới đây là một số c.ách phục hồi di chứng hậu Covid-19 không cần ᴛʜυṓс:
Rèn luyện sức khoẻ tâm thần
Luyện tâm: Người bệ.nh phải để ổn định tâm trí, xoa dịu căng thẳng, bảo vệ hoạt động của thần kinh Tru.ng ương, hãy luyện thư giãn. Thư nghĩa là thư thái, trong người lúc nào cũng thư thái. Giãn nghĩa là nới ra, giãn ra.
Nếu phần gốc Tru.ng tâm là vỏ ᑎãO được thư thái, thì ở phần ngọn là các cơ vân và cơ trơn sẽ giãn ra. Gốc thư thái tốt thì ngọn sẽ giãn tốt, mà ngọn giãn tốt thì sẽ giúp cho gốc thư thái.
Bài tập này được thực hiện nơi yên tĩnh với 3 bước:
Bước 1: Ức chế ngũ quan.
Bước 2: Tự nhủ cho cơ mềm ra, giãn ra; từng nhóm cơ, từ trên mặt xuống dần đến ngón chân, một c.ách từ từ chắc chắn. Tự nghĩ như sau để giúp bản tʜâɴ thư giãn: “tay chân tôi nặng và ấm, toàn tʜâɴ nặng và ấm”.
Bước 3: Tập Tru.ng ý chí theo dõi hơi thở ra vào qua mũi 10 lần; thở thật êm, nhẹ, đều, nông. Hãy tập Tru.ng ý nghĩ vào mục tiêu theo dõi hơi thở, thở cho đều, hít vào thở ra, nghỉ, hít vào, thở ra, nghỉ… hoặc tập Tru.ng vào đếm số cũng được, giúp việc tập Tru.ng ý nghĩ càng ngày càng mạnh lên. Có thể đi vào giấc ngủ.
Luyện Thiền: Theo BS Vũ, thiền là sự huấn luyện cho tâm trí, không cho đầu óc chúng ta suy nghĩ lan man mà có chủ đích, để lòng trống không, tâm phẳng lặng không lo sợ, mong cầu điều gì, không để cho những vấn đề lo buồn ảnh hưởng, tác động tới tâm trí. Hay nói c.ách khác, thiền là một tập hợp các hình thức trạng thái tâm thần để trải nghiệm quá trình nhận thức hoặc ý thức cao hơn thực tại.
Thái độ tích cực trong cuộc sống: ” Người vui thì thì cảnh cũng vui” – Có nhưng sự việc, hoàn cảnh không thay đổi được nhưng góc nhìn thì có thể thay đổi được. BS Vũ khuyên bệ.nh nhân hãy nhìn nhận mọi thứ tích cực hơn, lạc quan hơn thì cuộc sống sẽ thay đổi theo chiều hướng tốt, giúp chúng ta vượt qua nghịch cảnh.
Ngủ: Bác sĩ Vũ khuyên người bệ.nh cần ngủ đủ giấc, đều đặn. Nên ngủ trước 11h đêm, không nên thức khuya chơi game hay đọc báo, chơi đіệɴ thoại.
Rèn luyện thể chất
Ăn uống: Theo BS Vũ, các món ăn cần phải thơm ngon, hấp dẫn, nhất là phải đảm bảo đủ dinh dưỡng, sạch sẽ, dễ tiêu hóa, có nhiều vitamin và khoáng chất. Người bệ.nh cần ăn đa dạng các món ăn với đầy đủ 4 nhóm thực phẩm là bột đường (từ ngũ cốc), nhóm chất đạm (Th.ị t, cá, trứng, sữa, các loại đậu, đỗ…), nhóm chất béo (mỡ động vật, dầu thực vật), nhóm vitamin và khoáng chất (các loại rau, củ, quả…).
Ăn uống đủ dinh dưỡng giúp cơ thể có năng lượng để hoạt động và mau hồi phục.
Về nước uống, cần uống đủ nước (2-3 lít/ngày tùy theo cân nặng), chia làm nhiều lần trong ngày để cung cấp độ ẩm cho hệ hô hấp. Có thể uống nước lọc hoặc thêm món nước yêu thích như nước cam, sữa tươi, một ly cà phê, một tách trà yêu thích. Ăn uống đủ nhưng không nên quá nhiều. Ăn uống phù hợp không những cải thiện s.ức khỏ.e mà còn làm tâm trạng vui vẻ hơn, theo BS Vũ.
Tập luyện: BS Vũ cho biết người bệ.nh cần chú ý tới sức thở. Tập thở tùy giai đoạn để tăng cường s.ức khỏ.e hoặc phục hồi, cải thiện các bệ.nh lý hô hấp. Muốn đạt được kết quả, người bệ.nh cần tập thở đúng c.ách và vận động cơ hoành để có hiệu quả nhất.
Một số động tác thường được sử dụng là thở bốn thời có kê mông và giơ chân; ngồi hoa sen, xem xa xem gần, cầm tạ… Người bệ.nh có thể thực hiện các biện pháp khác như bơi, ngâm tắm thảo dược. Nếu được, người bệ.nh nên bơi trong bể bơi hoặc ngâm tắm thảo dược toàn tʜâɴ 1-2 lần/tuần, BS Vũ khuyến cáo.
